Engkebang Bulan

wit gambar: pixabay.com

Angin di muncuk bukité  ngesirsir. Dék Gung bengong ngundukang pajalan idupné. Sakit atiné suba krasayang uli cerik. Tusing nyidang nanggehang, krasayang suba mentik lan maakah uli pidan. Ulian sakité  ané ngaénang pajalan idupné cara jani. Tusing ada ané beneh lan makejang tepukina pelih.

Pelih ulian ngundukang pajalan idup, pelih ngaba déwék, lan pelih ngalih cita-cita. Makejang cita-cita lan masa depanné  bakat urusanga ngajak anak liu. Makejang ngundukang lan pragat mamunyi kangin-kauh. Sabilang mamunyi kupingé setata panes. Uli cerik kanti jani, tusing taén ningeh satua ané lénan, pragat amontoan dogén. Bedik ngomong, bedik pelih. Kéto ané kenehanga jani tekén Dék Gung.

“Engken jani tiang, Beli?” Dék Gung mamunyi alus sambilanga ngusap yéh paningalané. Miribang suba makelo ia ngeling kanti belus saput tangané. Ngénggalang ia ngusap yéh paningalanné, nyaruan ngengkebang sakit atiné jani.

“Apa né kenehang Iluh jani? Beli, tusing demen nepukin iluh ngeling. Iluh suba nawang, tresnané ulian suecan Widhi. I raga ané nyalanang tusing anak lénan. Makejang anaké iri sinah cara kéto, demen mamunyi kangin-kauh. Tusing tawanga suluré ané beneh, makejang tepukina pelih,” ngénggalang Beli Putu ngusap yéh paningalanné. Tusing krasayang yéh paningalanné Beli Putu milu membah.

Ngénggalang Beli Putu nekekang limanné Dék Gung. Angin di muncuk bukité krasayang dingin. Dék Gung ngetor ring padewékan. Limané ngejer, krasayang anginé suba karasuk ka tengahtulangé. Tusing nyidang nanggehan, tusing karasayang awakné  Dék Gung kasaputin angin peteng.

“Beli Putu, tekekang ngisi liman titiangé! Tiang tusing nyak mapisah. Beli Putu ané nyidang ngaénang tiang idup cara jani. Beli Putu ané ngaénang tiang ngelah arti di gumine. Makejang pajalanné suba tepukin tiang. Makejang anaké melihang, pajalanné suba kadung matulis,” kenehné Dék Gung macampur maadukan ngundukang masa depanné ané bakat kaipian uli pidan.

Uli cerik, Dék Gung suba liu ngelah ipian. Miribang ipianné ané ngaénang ia cara jani. Ipian ané kenehanga uli cerik. Kanti telah sasihé maganti makejang tepukina lara. Kanti Mémé lan Bapané ané milu ngaénang ia lara. Kaliwat lara kanti idupné suba biasa padidian. Sesai katundung-tundung ulian elek reraman ipunné ngelah pianak cara Dék Gung. Pianak ané tusing maguna lan tusing ngelah arti di guminé.

“Beli, tiang makeneh cara anak eluh lénan. Ngelah pendamping idup lan nyalanang tresna. Tiang suba kelih lan ngelah cita-cita. Ento ané ngaénang tiang cara jani. Diastun tiang sesai katundung-tundung, tiang tusing demen nyakitin anak apa buin nyakitin reraman tiangé. Tiang tusing nyak mapisah ngajak Beli!” Dék Gung nyambatang tresnané tekén Beli Putu. Tresnané ané ngaénang ia cara jani.

 Tresna sané suba krasayang mentik uli pidan. Tresna suci ané ngaénang  dewékné liang lan sebet. Liangé ulian matemu rasa tekén Beli Putu lan sebeté ulian makejang anaké melihang. Tusing ada anaké demen nepukin Dék Gung matresna asih tekén Beli Putu. Miribang suba dasa tiban mamadu tresna. Tresnané cara punyan kayu ané suba mentik lan makaah wayah. Suba sesai kena angin lan ujan krébék, tusing ja pungkat ulian  tresnané suba mabesikan. Ulian ento, Dék Gung makeneh ngantén tekén Beli Putu.

Ulian Beli Putu, Dék Gung liu ngelah ipian. Ento ané ngaénang Dék Gung ngelah semangat idup. Uli cerik Dék Gung suba duég lan jemet ngalih pipis. Uli cerik ia seleg magaé dadi penatu. Mémé lan Bapané tusing ja rungu tekén pajalan pianakné. Dék Gung tusing taén ngrasayang masekolah. Dot asané ia nepukin pajalan idupné cara timpal-timpalné. Masekolah kanti ka Perguruan Tinggi lan ngelah masa depan.

Ulian ento né ngaénang Dék Gung jengah. Uli cerik ia seleg magaé lan tusing taén mikirin hasil. Miribang mula suécan Widiné majalan, Dék Gung polos lan seleg ngalih gaé. Liu anaké padalem nepukin Dék Gung. Ia idup dadi penatu sambilanga munduhang bekel. Tusing krasayang kanti duang dasa tiban maburuh dadi penatu. Ulian ento, ia nyidang munduhang bekel lan nyalanang idupné cara jani.

 Ipiané dot masekolah suba krasayang. Ulian seleg lan jemet magaé, Dék Gung munduhang pipis. Ia tuara ja gengsi milu kejar pakét A, B, lan C. Ulian jemet lan selegé ento, ia jani suba tamat masekolah lan ngelah ijazah. Diastun kejar pakét, ia tusing nyeselang déwék. Ulian ngelah ipian, Dék Gung seleg milu kursus-kursus pelatihan kerja. Ia milu kursus salon, kursus SPA, kursus laundry, lan kursus masak.

Dugasé ipidan, Dék Gung di jalanné sesai ngindéng ngaba surat lamaran ulian makaneh ngelah gaé ané luungan. Mamodal ijazah lan sértifikat kursus, Dék Gung milu maburuh di salon kecantikan. Miribang suba pajalan idupné Dék Gung, ulian bisnis salon ia ngidang nyicil umah. Ulian jemet magaé, ia bani ngontrak toko padidi ulian makeneh ngelah bisnis salon. Suba ada dasa tiban, Dék Gung nyalanang bisnis salonné.

Rodané jani suba maputer, keto anaké ngorahang. Dapetang  jani Dék Gung  suba dadi bos salon. Tusing ja pragat amontoan, ia jani suba ngelah bisnis laundry. Ulian bisnisné lancar, Dék Gung suba liu ngelah anak buah lan pelanggan tetap.

“Beli, tiang tusing taén elek nyalanang idupé jani. Uli pidan idupé kaliwat lara kanti reramané tusing nyak ngakuan tiang dadi pianak. Ento ngudiang jani, mara tiang nyalanang tresna ngajak Beli makejang anaké iri. I raga sesai kacacad, kaingsek kanti sakit atin tiangé ningehang. Apa buin pisagané demen ngomongang kangin-kauh. Miribang tusing ada anaké demen nepukin i raga mamadu tresna,” Dék Gung ngejer, limané tusing krasayang suba kaku. Anginné kaliwat dingin, ngénggalang Beli Putu ngelutin padéwékan Dék Gung.

Petengé suba kaliwat. Tusing krasayang Dék Gung tekén Beli Putu masaput angin peteng. Suba dasa tiban nyalanang tresna. Tresnané cara engkebang bulan, tusing bani ngenahang raga ulian tresnané jejeh nepukin lemah. Di petenge, Dék Gung lan Beli Putu mara ngrasayang tresna. Tresnané ané kasaksian  bulan purnama né sesai mengkeb di muncuk bukit. Miribang bulanné elek nepukin tresnané ané suba majalan uli pidan. 

“Iluh, tusing krasayang suba dasa tiban i raga nyalanang tresna cara kéné. Tresna ané nyidang ngaénang petengé cara lemah. Miribang di palemahan, tresnané tepukina pelih. Tusing ada anaké demen nepukin i raga marérod lan mamadu tresna. Ené suba madan pajalan tresna, luungan i raga né ngalah. Nyalanang tresnané mengkeb-mengkeb cara anaké ngamaling. Ngamaling tresna ulian makejang anaké iri” Beli Putu ngénggalang ngecup keningné Dék Gung.

“Tiang tusing nyesel mamadu tresna tekén Beli. Beli Putu ané nyidang ngaénang tiang cara jani. Énggalang Beli! Ajak tiang malaib di ipian. Ajak tiang makeber ngindang nepukin bulan. Miribang ditu tresnané lakar galang. Tusing cara jani, makejang tepukin peteng” Dék Gung biin ngeling sigsigan, né jani suba telah yéh paningalané pesu.

 “Luh, ento tingalin jani bulan purnamané galang kangin. Nyunarin muncuk bukité ané malawatan tresna di muan Iluhé.” Beli Putu krasayang jani nepukin bulanné makenyem girang di muanné Dék Gung.

“Tumbén jani tiang nepukin bulan Beli. Miribang uli pidan bulanné sesai mengkeb. Tusing juari ngenahang raga ulian elek nepukin tresna i ragané ané suba mabesikan. Dék Gung makenyem, bulané jani mentik di tengah atinne.

“Diastun galang kangin, bulanné tusing nyidang bakat gelahang. Diastun tresna, Beli tusing nyidang ngelahang iluh. Uli pidan tresnané tusing dadi mabesikan. Ngelahang padewékan Iluh patuh tekén ngelahang bulan. Ento tuah di ipian lan makejang lakar tepukin pelih. Luungan jani i raga mapalasan,” Beli Putu masaut alus. Rasa baat tangkahné nerima tresnané ane suba kadung majalan.

“Apa né ngaenang Beli nagih ngalahin tiang? Apa ané seselin Beli jani tekén padewékan tiang? Uli pidan idup tiangé suba kalara-lara. Kema-mai di jalanné cara cicing berung. Suba sesai kaingsek, kacacadin, katanjungin lan katundung-tundung. Ené suba madan jodoh tiangé. Beli ané ngaénang tiang ngelah semangat idup lan ngelah arti cara jani,” kéto pasautné Dék Gung. Rasa sakit di tangkahné ningehang Beli Putu ané nagih mapalasan.

 “Ditu, di guminé wayah miribang tresnané lakar mabesikan. Tiang suba nawang pajalan tresnané ané pelih. Lamun dadi tagih, tiang makeneh numitis dadi anak luh. Tusing cara jani, nyalanang idup cara anak luh nanging sujatiné tiang mawak muani. Dija ada di gumine anak muani mamadu tresna tekén anak muani? Tiang tusing nagih idup cara kéné. Miribang né madan pajalan idup tiangé.” Dék Gung kaliwat sedih ngenehang tresnané ané pelihan Widhi. Tusing dadi anak muani matresna asih tékén anak muani. Yéh paningalanné  Dék Gung ngetél, nganyudin galang bulanné ané malawatan di pipiné.

Beli Putu maklengek, makrebetan, maadukan lan krasayang engsek di tangkahné jani. Ia metpetang angkihanné makeneh nyautin munyinné Dék Gung. Nanging ia tusing pesu munyi. Tusing madaya Dék Gung lakar mesuang munyi ané nyakitin dewékné padidi. Diastun Dék Gung mawak muani, Beli Putu tusing taén maseselan. Di atine, Dék Gung suba krasayang cara anak Luh. Tresnané suba krasayang sujati. Ento né ngaénang kanti jani tresnané tusing taén palas. Uli pidan Beli Putu tresna tekén Dék Gung.

“Diastun iluh mawak muani, sujatiné Beli tusing taén nyeselin dewék. Pajalan tresnané suba kadung matulis. Beli suba nawang, di guminé tusing dadi anak muani mademenan tekén anak muani. Makejang anaké ngorahang i raga buduh. Ulian ento tresnané jani cara engkebang bulan. Sesai mengkeb di petenge ulian tusing juari ngenahang raga. Ento tingalin bulanné jani suba galang kangin.” Beli Putu ngusap yéh paningalanné sambilanga nujuhin bulanné ané masunaran di muncuk bukité.

Né jani bulanné ngenahang raga tusing mengkeb cara ipidan. Miribang bulanné suba nawang Dék Gung mawak muani. Dapetang jani Dék Gung ngajak Beli Putu malaib ka muncuk bukité. Ditu padaduanan majujuk nelokin bulanné ané makalangan.

“Lamun Iluh saja tresna, ajaka makeber ngindang nelokin bulanné ento. Miribang ditu tresna i ragané lakar mabesikan,” Beli Putu makenyem. Tusing krasayang yéh paningalanné nganyudin peteng di muncuk bukité.

“Beli, Tumbén jani tiang nepukin bulanné galang kangin. Ajak tiang milu makeber. Miribang ditu saja tongos tresna i ragané ané sujati,” Dék Gung dapetang suba majujuk ba duur batuné gedé ané di muncuk bukit. Ia makenyem sambilanga ngeling sigsigan.

Awakné jani suba krasayang makeber ngindang. Joh makeber kanti bulanné krasayang suba matinggah di awakne. Bulanné ngancan ngejoh ngancan ilang. Dapetang Dék Gung tekén Beli Putu tusing ngenah malawatan. Lawatné ilang mangindang di muncuk bukité ulian ngalih tresnané ané engkebang bulan. PE


TAGS :

I Gede Putra Ariawan

I Gedé Putra Ariawan, embas ring Désa Banjar Anyar, Kediri, Tabanan, 16 Juni 1988. Sané mangkin makarya dados guru ring SMAN 1 Kediri Tabanan (Bakta). Dané ngajahin bahasa Indonésia. Sampun ngamedalang kalih buku pupulan satua Bali modern, Ngurug Pasih lan Raré Kumara.

 

Komentar