Madé Gondrong

Foto: Google

             Semengan Madé Gondrong suba nyiup kopi, misi ngulik hapé, ngalih orta ané ada di WA-né lan mukak pisbuk. Kulik-kulik limané menék tuun. Buka tusing ada gegaén rasané. Nyén sing demen buka kéto? Mara kedat suba ada kopi, suba ada nasi lebeng. Aget pesan idupné. Yén tetep kéto, kayang buin telun tusing ada anak luh ané nolih. Ngujang dadi kéto? Nyén kodag sesai ngayahin jelema buka kéto.

            Tiang ngadanin Madé Gondrong krana bokné lantanganga. Ia meled apang cara seniman koné. Tiang mablekis, kadénanga senimané makejang mabok gondrong. Seniman apa kéto nagih ayahin dogén? Ipidan tusing mabok gondrong, sesukat maan nepukin anak muani mabok lantang lantas ento tuutina. Aba-abaan anak lén kadénanga nyak patuh melahné. Lengitné mambuh ngrananyang bokné tusing nyak melah dadiné, samben, buka miné maduk. Kéwala, ia demen buka kéto.

            Méméné tusing bisa mamunyi buin krana nglah sentana abesik col. Sabilang apa ya tagiha, jeg isinina. Nagih meli motor belianga, nagih meli hapé  anyar prajani belianga. Sing masi nyalahang mrasa liu nglah pipis krana mara suud ngadep tetamian kawitanné. Dikénkéné ia ngalih timpal apang bareng-bareng mamunyah di umahné. Yén sing kanti punyah tusing nyak suud. Ento demenina gati. Jerat-jerit di margané nantangin ané nglah gumi petengé.

            Pesu suba tuturné ané tegeh-tegeh, pesu isin agama ané taén dingeha. Kendel suba ia mara sambatanga dueg. Apang sayan dueg, ada timpalné ngorahin kemo mlajah di pasraman. Ditu koné tongos mlajah agama. Misi kené buin, yén suba dueg lakar nyulinggihin, apang maan nuturin anak lén. Sinah lakar liu ané nangkilin yén suba nyemak sesalukan dadi sulinggih. Timpalné tusing bani nungkasin, anak pajalan idup adana jani kakéné mani bisa magenti. Karma adana ngalih selah lakar nepukang isin karmané. Tuah orahina apang tetep inget dadi manusa.

            Mirib suba wanengan mamunyah, jani magenti agem-ageman. Timpal paturu sekeha jongkok makejang matakon-takon, “Dadi mabading jani guminé? I Gondrong magenti bikas. Sing lakar maan matayuban.”

            “Suba orahang, peteng lemahé bisa ngranayang magenti. Ipidan demen matayuban jani demen ngulik sastra.”

            Méméné demen gati, nyak magenti solah Madé Gondrong. Uli sing pati rungu tekén pajalan idup lantas jani sayan seleg, gigis melahné. Saja pesan, ia mlajah di pasraman. Pasraman Nemu Gelang adanné. Adané pasraman sinah suba kaiterin baan tetajukan ané miik-miik. Ada jepun putih, ada jepun barak, ada jepun kuning, ada jepun cenana. Ada masi cempaka kuning, cempaka, putih, cempaka gondong. Ada masi sandat nedeng mabunga, ané miikné pesu yadiastun suba wayah gati. Liu tepukina anaké ané nongos di pasraman, ada anak luh, ada masi anak uli désa ané meled mlajahang awak nawang agama.

            “Om Swastyastu,” kéto ia matur tekén manggala pasramané. Ia ngorahang tatujonné lakar mlajahang awakné dadi manusa. Manusa ané nawang kajatian manusa. Demen gati manggala pasramané krana sayan liu ané demen mlajahang déwékné. Orahina apang anut tata titi di pasraman. Abesik, apang bangun semengan, apang bangun satondén matanainé makenyah uli kangin, ping dua, tusing dadi naar sarwa mambekan apang naar kacang-kacangan. Tusing dadi mamati-mati.

            Mirib baan meledné mlajahang awakné, tuutina dogén.  Di kenehné dong suba matungkas krana suba biasa bangun madundunin, suba biasa masagiang kopi mara bangun, suba biasa napetang nasi lebeng. Ia manggutan, lantas orahina sig timpalné ané sedek mlajahang awak. Ia bengong tusing nawang apa. peluhné pesu. “Miih malah pesan mai. Kéné paplajahanné,” kéto ia ngrieng. “Ah lakar adeng-adengin. Sina nyak neket anang abedik.”

            Mirib mula pajalan karma. Ia nyak magenti laksana. Nyidaang semengan bangun satondén matanainé endag. Nyidaang tusing naar bé, tusing buka ané dugasné ipidan. Demen nayub tuak lan ané ngamunyahin.

            Baan makelo suba di pasraman, meled masi ia mulihné. Ia morahan lakar nelokin méméné. Manggala pasramané maangin mulih, sakéwala apang inget mawali buin. Ia manggutan. Demen atiné lakar nepukin méméné.

            Neked jumah, méméné kendel gati. Prajani gaénanga bé siap makuah ané mula dedemenané ipidan.  “Madaar malu Dé. Suba kagaénang bé siap makuah. Dedeman Madé.”

            “Sing Mé. Tiang jani suba suud naar bé. Sing dadi naar ané buka kéto.”

            “Apa lantas gaénang mémé?”

            “Jukut dogén gaénang Mé, apang medikang dosan tiangé. Yén enu demen naar bé, dosané ento macihna enu liu. Tiang suba tusing dadi kena buka kéto.”

            “Ooooooooooooo dong kéto maan paplajahan di pasraman?”

            “Beneh Mé. Né tinghalin, basang tiangé suba kempés. Ipidan kadén becol gati. Jani, alih becolné tusing nyak. Tiang suba magenti jani Mé. Yén suba antes tiang lakar nyulinggihin.”

            “Nyulinggihin Dé?”

            “Beneh Mé.”

            “Sing luungan ngantén malu mara nyulinggihin?”

            “Sing Mé. Apang ada sulinggih brahmacarya. Sing ngantén.”

            Méméné bengong nglah sentana tuah abesik lantas jani nagih nyulinggihin dadi brahmacarya. “Sing dadi durian Dé? Ané jejehin mémé nyanan di subané Madé nyulinggihin mara makita ngantén? Pragatang malu pula-paliné di grehasta mara nyemak gegaéné ento.”

            “Sing Mé.”

            “Sing putung dadiné. Mémé nglah tuah Madé dogén. Jani, Madé lakar nyulinggihin. To ayah-ayahané di banjar, di kawitan, apabuin di désa, nyén lakar ngentinin?”

            “Yén suba nyulinggihin, tusing kaiket baan adat Mé.”

            “Yén sing jani ngayahang awak di adat, manian nyak lantas tulungina tekén banjaré Dé?”

            “Aluh Mé. Krématorium dogén. Pragat suba. Suba ada ané ngaénang banten. Ané penting pipis ngelah.”

            Mirib karmané ipidan melah, Madé Gondrong, kaloktah dadi sulinggih. Liu ané nangkilin. Sabilang ada nangkil tuturina tusing dadi mamati-mati apang paak suargané. Yén suargné paak, sinah lakar tis guminé. Koné guminé jani sayan kebus. Dugasé ento sedek sasih karo antes kebus. Ia dadi sulinggih ané tusing mamati-mati. Bebanténan ané misi bé lakar tusing anggona buin. Caru ané liu ngamatiang siap, angsa, kambing, kuluk, sampi, kebo lakar gentinina baan gambar. Alihang kasa lantas gambarin suba macaru. Ia kasub dadi sulinggih gambar.

            “Yén gambar banten aturang kénkén? Runtutin baan biyu kayu, kayuan.”

           Timpalné ané ajaka leket ipidan sing nyautin. Jejeh gambara.


TAGS :

IBW Widiasa Keniten

Ida Bagus Wayan Widiasa Keniten lahir di Giriya Gelumpang, Karangasem. 20 Januari 1967. Lulus Cum Laude di Prodi Linguistik, S-2 Unud 2012. Tulisan-tulisannya tersebar di berbagai media massa berupa esai, karya sastra maupun kajian bahasa dan sastra baik dalam bahasa Indonesia maupun bahasa Bali. Cerpen-cerpennya pernah memenangkan lomba tingkat Nasional maupun provinsi.

Komentar